�a��m�za ���k tutan ve maneviyat d�nyam�zda iz b�rakan tasavvuf �nderlerinden Ali Haydar Efendi'nin (K.S.)
ba�latm�� oldu�u ir�ad hizmeti, g�n�m�zde t�m D�nya�y� ayd�nlatmaya devam ediyor.
1870 y�l�nda Batum'un Ah�ska kazas�nda d�nyaya gelen Ali Haydar Efendi (K.S.) 20. y�zy�lda maneviyat d�nyam�z� ayd�nlatan en b�y�k tasavvuf alimlerindendir. �ki ya��nda iken annesini, d�rt ya��nda iken babas�n� kaybeden Ali Haydar Efendi (K.S.) ilk tahsiline Ah�ska'da ba�lam��t�r. Gen�lik y�llar�nda Erzurum'a yerle�en Ali Haydar Efendi (K.S.) Bak�rc� Medresesi'nde derslere devam etmi�tir. Bak�rc� Medresesi'ndeki e�itimini tamamlayan Ali Haydar Efendi (K.S.) 1901 y�l�nda Fatih Cami'nin �nl� hocalar�ndan �ar�ambal� Hoca Ahmet Hamdi Efendi'den icazet alm��t�r. Hocas�n�n derslerine devam ederken o d�nemde kad� yeti�tiren Medrese-i Kuzat'a giderek �ehadetnamesini alm��t�r. 1902 y�l�nda Fatih Camii'nde hocal�k g�revine ba�layan Ali Haydar Efendi (K.S.) Fatih Dersiamlar� aras�nda yerini alm��t�r. 1914 y�l�nda F�k�h M�derrisli�i'ne, 1915 y�l�nda �eyhul �slaml�k'ta kurulan Telif Mesail Heyeti Reisli�i'ne, 1916 y�l�nda Huzur Dersleri Ba�muhatapl���'na tayin edilmi�tir.
Ali Haydar Efendi (K.S.)�nin Derin �lmi
Ali Haydar Efendi (K.S.) derin bir ilim sahibi bir m�tefekkirdi. Ayr�ca d�rt mezhebin f�k�h konular�na hakimdi ve her birinde fetva verecek konumdayd�. Nak�ibendi Tarikati'nin Halidi koluna mensuptu. �eyhi ise Band�rma'da ya�ayan Mevlana Ali R�za el-Bezzaz (K.S) idi.
1919 y�l�nda Ali Haydar Efendi (K.S.)'nin postni�inli�i bizzat Padi�ah taraf�ndan tasdik edilmi�tir. D�rt padi�ah d�neminde vazife yapm�� olan ve �zellikle Sultan 2. Abdulhamid Han'�n iltifat�na mazhar olan Ali Haydar Efendi (K.S.), cumhuriyet y�llar�nda da din e�itimi ve ��retimi ile me�gul olmu�tur.
Kuran'�n baz� ayetlerini tefsir etmi�, �nemli notlar�n� kendi el yaz�s�yla Kuran-� Kerim'in kenarlar�na yazm��t�r. Bu Kuran �u anda Mahmut Efendi Hazretleri'nin elindedir. Mahmut Efendi taraf�ndan kaleme al�nan "Ruh-�'l Furkan" tefsirinde Ali Haydar Efendi (K.S.)'nin bu notlar�ndan da faydalan�lm��t�r.
Ali Haydar Efendi (K.S.)'nin o�lu Halil G�rb�zler'in, babas� hakk�ndaki g�zel d���nceleri "Sahabe'den G�n�m�ze Allah Dostlar�" adl� kitapta �u �ekilde anlat�l�yor: "Babam, kimseyle k�t� olmamam�z� s�ylerdi... Devaml� ilimle me�gul olurdu. Erzurum'dan Alvarl� Mehmet Efendi Hazretleri, Ramazan Sami Efendi Hazretleri s�k s�k ziyaretine gelirlerdi. Hasip Efendi Hazretleri ile Mehmet Zahid Kotku Hazretleri de gelirlerdi. Devrin b�t�n alimleri ziyaretine gelir ve sohbet ederlerdi."
�badete �ok d��k�n olan Ali Haydar Efendi (K.S.), talebelerinin ve sevenlerinin ilmi y�nden daima ileri derecede olmalar�n� ister, "soyumdan de�il, yolumdan gelen benim evlatlar�md�r" derdi.
Band�rma'da askerlik hizmetini yerine getirirken, bir r�yan�n ard�ndan sevk-i �lahi vesilesiyle Ali Haydar Efendi (K.S.) ile tan��an Mahmut Efendi Hazretleri istihareden sonra kendisine intisap etmi�tir. Temel askerlik e�itimini tamamlayan Mahmut Efendi Hazretleri'nin en verimli y�llar�, �stanbul'daki askerlik hizmetine devam etti�i y�llar olmu�tur. �stanbul'da kald��� bu d�nemde, �eyhinin sohbetlerine kat�lma imkan� bulan Mahmut Efendi Hazretleri askerlikten sonra memleketine d�ner. Uzun bir s�re Trabzon'da kalan Mahmut Efendi'nin yazm�� oldu�u uzun mektuba Ali Haydar Efendi (K.S.)'nin �u cevab�, ger�ekten dikkat �ekicidir: "...Mahmudum. Mektubunuzda selamlar�n�, muhabbetlerini yazd���n�z zevat� kirama ve bilc�mle ihvan� dine selam ve d�nya ve ahiret dualar�m�z� ve kendilerinden de h�sn� hatimemize dualar�n� talep ve temennam�z� arz ve tebli� buyurursan�z. Karde�im, yolda��m. G�z�m�n nuru evlad�m. Hakikat iman edip de iyi i�ler yapanlar (yok mu?) �ok esirgeyici olan (Allah) onlar i�in (g�n�llerde) bir sevgi verecektir. (Meryem, 97) bir �eyki O'nun mahzan bir ikram�, ihsan� kabul ola. O�ndan daha ali ve k�ymetli acaba ne olabilir?... Evlad�m Yusuf'um. Biliyorsunuz ki ellerim ra'�esi g�nden g�ne artmaktad�r. Cevab� kendi yaz�n�zla arzu ediyorum, yaz�n�z beni gayrete getirdi. Bunu iki g�nde devre devre yazabildim. Hele �abuk gel de lisanen anla�al�m."
Askerlik g�revini tamamlad�ktan Mahmut Efendi Hazretleri �stanbul'a gelir. Ali Haydar Efendi (K.S.) ona "�smail A�a'ya imam olacaks�n" der. O s�rada Mahmut Efendi Hazretleri'nin yak�nlar�ndan biri r�yas�nda kabirden bir kol ��kt���n�, bu kolun �smail A�a Camii'ni g�stererek: "Bu camiyi tamir ettirin" dedi�ini s�yler. Mahmut Efendi Hazretleri ve talebeleri hemen i�e ba�larlar ve harabe halindeki �smail A�a Camii'ni T�rkiye'nin en �nemli ir�ad merkezlerinden biri haline getirirler.
Vefat�
M�derrislik g�revinden uzakla�t�r�ld�ktan sonra, �mr�n� dini anlatmaya adayan Ali Haydar Efendi (K.S.) tasavvuf yolunda binlerce talebe yeti�tirmi�tir. Onun engin ilmi ve g�zel ahlak� "Silsileyi Aliye G�n�l Dostlar�" adl� eserde �u �ekilde anlat�l�r:
"O, g�zlerin nuru, kalplerin s�ruru idi. Marifet deryas� ve s�rlar hazinesiydi. Pek az kimselere nasip olabilen makamlar�n sahibiydi. A�k ile, muhabbet ile yanan kalplerin tabibi idi. �mr�, dini ihya etmeye �al��makla ge�ti. Kuran'� �ok okurdu. Bir edebin bile terkine r�zas� yoktu. Nefse g�venmemeyi telkin ederdi. Onu mumteinne derecesine ��karabilmek i�in zikir ehli olman�n gerekti�ini s�ylerdi."
1 A�ustos 1960 y�l�nda Hakk�n rahmetine kavu�an Ali Haydar Efendi, (K.S.) vasiyeti �zerine Fatih Camii'ne defnedilmek istenir. Ancak yasal izin al�namad��� i�in bu m�mk�n olmaz.
Yavuz Sultan Camii'nde Sami Ramazano�lu Efendi taraf�ndan k�ld�r�lan cenaze namaz�ndan sonra Edirnekap� Sak�za�ac� Kabristan�'na defnedilir.
Ali Haydar Efendi (K.S.)'nin ir�ad makam� bug�n �stanbul Fatih semtindeki �smail A�a Camii'nde Mahmut Efendi Hazretleri taraf�ndan s�rd�r�lmektedir. Ali Haydar Efendi (K.S.) ge�ti�imiz y�zy�lda maneviyat d�nyam�za iz b�rakan �ok k�ymetli bir m�tefekkirdir. Bu b�y�k islam alimi ve mutasavv�f, hizmetleri, Allah yolundaki �abas�, yeti�tirmi� oldu�u tasavvuf ehli binlerce m�min ile bug�n t�m d�nya M�sl�manlar�na g�zel bir �rnektir.
�zg�rl�k, hemen hemen her
toplum ve ideolojiden ki�inin hemfikir oldu�u ve savundu�u bir kavramd�r.
�nsanl�k tarihindeki �at��malar�n, sava�lar�n �o�undaki ama�, �zg�rl���
kazanmak olmu�tur.
Bat� d���ncesinin �zg�rl��e verdi�i anlam� ��yle �zetleyebiliriz:
�zg�rl�k, insana, di�er insanlar (toplum) ya da devlet -veya ba�ka
herhangi bir kurum- taraf�ndan hi�bir k�s�tlama ve bask� yap�lmamas�d�r.Bug�n
Bat� toplumlar�n�n i�inde bulunduklar� toplumsal yap�, modern Bat�
felsefesi taraf�ndan tarifi yap�lan "�zg�rl�k" kavram�n�n,
insan�n kurtulu�unu sa�lamad���n� g�stermektedir.
Okullarda, bilimsel kaynaklarda ve bir k�s�m medyada, teori ispatlanm��
bir ger�ek gibi sunulmakta, pek �ok insan da bu nedenle evrimi hi�
sorgulamadan kabul etmektedir. Oysa her ge�en g�n geli�en, paleoantropoloji,
antropoloji ve mikrobiyoloji gibi bilim dallar�, s�z�n� etti�imiz
yayg�n inan���n aksine, evrim teorisini s�rekli yalanlamaktad�rlar.
Evrimi ispatlamak i�in 150 y�ld�r aral�ks�z s�rd�r�len �al��malar,
teoriyi ��r�tmekten ba�ka bir sonuca varamam��lard�r.
Bu ger�e�e ra�men, evrim teorisinin bu denli yayg�n bir bi�imde
savunulmas� ve insanlara empoze edilmesinin tek nedeni ise, teorinin
ideolojik y�n�d�r.
